سقوط حماه و پيشروي شورشيان به سوي حمص
آزمون دشوار «اسد»
بنابر گزارشات ادعايي رسانه‌ها مخالفان سوري روز پنجشنبه كنترل شهر مركزي حماه در سوريه را به دست گرفتند، اين اتفاق پس از آن رخ داد كه گروه‌هاي معارض به رهبري «هيات تحرير الشام» درگيريها در اين كشور را بيش از يك هفته پيش آغاز كردند؛ درست زماني كه توافق آتش‌‌بس ميان اسراييل و حزب‌الله لبنان تاييد شد.
به گفته يك ناظر جنگ مستقر در بريتانيا و مركز ديده‌بان حقوق بشر سوريه، پس از درگيريهاي شبانه بود كه معارضين از چندين سمت به حماه هجوم آوردند و با نيروهاي دولت سوريه در خيابان‌ها درگير شدند. به ادعاي نيوعرب معارضين مدعي شدند زندان حماه را تصرف كرده و زندانيان آن را نيز آزاد كرده‌اند. اين درحالي است كه اين نشريه به نقل از دولت سوريه همزمان مدعي شد كه كنترل شهر را از دست داده‌‌اند؛ شهري كه به طور استراتژيك بين حلب و دمشق پايتخت سوريه واقع شده است.
همزمان با اين تصرفات، ارتش سوريه طي بيانيه‌اي اعلام كرد كه با تشديد درگيريها بين نيروهاي ارتش و گروه‌هاي تروريستي، اين معارضين توانستند در چندين محور در شهر حماه نفوذ كنند و وارد آن شوند. به ادعاي گروهي از ناظران سقوط برق‌آساي حماه با وجود افزايش حملات نيروهاي دولتي سوريه و همزمان اقدامات نيروي هوايي روسيه صورت گرفته است. حماه دومين شهر بزرگي است كه معارضين در تهاجمات يك هفته‌اي خود كنترل آن را در دست گرفته‌اند. پس از ادعاي تصرف حلب در هفته گذشته، اين گروه‌ها به سمت جنوب به حماه پيشروي كردند و اكنون نيز به دنبال تصرف حمص و نيز بعد از آن به سمت دمشق پايتخت سوريه خواهند رفت. گفتني است حماه همچنين در موقعيتي استراتژيك در يك تقاطع كليدي در غرب و مركز سوريه واقع شده است و خطوط تامين مستقيم بين دمشق و حلب را فراهم مي‌كند.
رابرت گيست پينفولد، از دانشگاه درام در گفت‌وگويي با الجزيره مدعي شد: اگر تروريست‌ها بتوانند كنترل حماه را تثبيت كنند، اين موضوع هم از نظر نمادين و هم از نظر استراتژيك براي آنها اهميت دارد، چراكه حماه جايگاه مقاومت مسلحانه سني‌هاي مخالفان دولت سوريه و گروه‌هاي افراطي عليه حزب بعث سوريه است. او همچنين اضافه كرد: سقوط حما مي‌تواند استان‌هاي ساحلي را منزوي كند، چراكه اين شهر در 80 كيلومتري طرطوس است و نقطه اتصالي كليدي در وصل كردن بخش‌هاي داخلي به ساحل مديترانه است. در همين حال، حمله به شهر حمص، در حدود 120 كيلومتري لاذقيه و 80 كيلومتري طرطوس، دسترسي زميني به پايگاه‌هاي مديترانه‌اي روسيه در لاذقيه و طرطوس را براي نيروهاي محدود روسيه در مركز و شرق سوريه را بدتر مي‌كند.
ابو محمد الجولاني، رهبر «هيات تحرير الشام» گروه اصلي معارضان كه اين درگيريها را رهبري مي‌كند با انتشار ويديويي مدعي شد با ورود نيروهايش به شهر حماه مي‌خواهند زخمي 40 ساله را آرام كنند! گفتني است حماه همچنين محل برخي از اولين اعتراضات عليه دولت سوريه در سال 2011 بود. اكنون نيز معارضان مدعي شده‌اند كه به سمت جنوب يعني به سوي حمص، يكي ديگر از شهرهاي بزرگ كه حدود 50 كيلومتر در جنوب حماه قرار دارد، پيشروي خواهند كرد. اين مسير 160 كيلومتر نيز تا دمشق يعني جايي كه دولت سوريه كنترل را در دست دارد، فاصله دارد. به ادعاي برخي نشريات اگر مخالفان طبق ادعاي خود بتوانند حمص را نيز تصرف كنند، بدان معنا خواهد بود كه آنها به طور موثر دولت سوريه را به دو ناحيه تقسيم كرده‌اند: يكي در ساحل و ديگري در دمشق.
به ادعاي برخي تحليل‌هاي ادعايي در نشريات خارجي تصرف مناطق شمال سوريه توسط تروريست‌ها نشان‌دهنده تغييراتي مهم در توازن قدرت در اين نقطه از خاورميانه است، چراكه حزب‌الله به عنوان يكي از نيروهاي ميدان‌دار در سوريه درگير جنگي بيش از يكساله با اسراييل بوده است. اين درحالي است كه روسيه از سال 2022 بر جنگ با اوكراين متمركز شده است. همزمان الجزيره مدعي شد براساس گزارشات ادعايي منابع عراقي و سوري، برخي از نيروهاي مقاومت عراق نيز اوايل هفته گذشته وارد سوريه شدند تا به حمايت از دولت اين كشور بپردازند، اما مقاومت عراق كه در امتداد مرز با سوريه بسيج شده و اعلام كرده است كه اين اقدام صرفا پيشگيرانه است تا از سرايت درگيريها به عراق جلوگيري شود. گفتني است عباس عراقچي، وزير امور خارجه كشورمان روز جمعه طي سفري غيرمترقبه در پي تحولات اخير سوريه به بغداد رفت.ساموئل راماني، پژوهشگر وابسته به موسسه خدمات متحد سلطنتي به الجزيره گفت كه «دمشق احتمالا به‌طور موقت نيروهاي خود را مجددا مستقر مي‌كند تا از تلفات عمده جاني در درگيريهاي شهري جلوگيري كند و سپس با كمك‌هاي نظامي لازم دوباره سازماندهي مي‌شود و سعي مي‌كند حماه را باز پس بگيرد.» به باور راماني «براي روس‌‌ها و سوري‌‌ها بسيار سخت خواهد بود كه بتوانند به سرعت مجددا برتري را به دست آورند، چراكه اكنون كه مخالفان مدعي شدند كنترل كامل حماه را به دست خواهند آورد.»
نيويورك تايمز مدعي شد: تركيه از تحولات سوريه فرصت‌سازي مي‌كند!
نيويورك تايمز در گزارشي ادعايي به تحليل آنچه طي روزهاي اخير در سوريه رخ داده است پرداخته و مدعي است، به نظر مي‌‌رسد زمان‌بندي تحولات سوريه هم محاسبه شده است و هم فرصت طلبانه، چراكه به محض تاييد توافق براي پايان دادن به درگيريها ميان اسراييل و حزب‌الله، درگيري ديگري در سوريه آغاز شد.به ادعاي اين نشريه معارضين طي روزهاي اخير بعد از تصرف حلب و سپس حماه نيروهاي روسي را مجبور كردند كه يك پايگاه نزديك به حلب را ترك كنند و از طرفي ديگر نيروهاي نظامي مستقر در تل رفعت نيز همزمان كنترل اين شهر را به مخالفان واگذار كردند. گفتني است اين اطلاعات بر اساس گزارش‌هاي گروه‌هاي انساني و پژوهشي سوري ارايه شده است. به ادعاي گزارشاتي كه طي روزهاي اخير در نشريات خارجي منتشر شده پيشرفت ناگهاني گروه‌هاي معارض ديگي جوشان از رقابت‌هاي ژئوپليتيكي را كه بيش از يك دهه در سوريه در حال جوشيدن بوده، دامن زده است. در اين راستا ايران و روسيه كه سال‌هاست حمايت‌‌هاي نظامي خود را به دولت سوريه ارايه مي‌دهند به دنبال تقويت دولت سوريه هستند. به ادعاي نيويورك تايمز در جبهه مقابل نيز تركيه و ايالات‌متحده نيروهايي در سوريه دارند كه در مناطق غيرتحت كنترل دولت مستقر هستند و از گروه‌هاي مخالف حمايت مي‌كنند. به عبارتي تركيه نيز در منطقه شمال غربي و ايالات‌متحده در شمال شرق اين كشور تحركات را دنبال مي‌كنند. در اين رابطه معاذ مصطفي، مدير اجرايي «نيروهاي اضطراري سوريه»، يك سازمان انساني امريكايي كه براي دموكراسي در سوريه فعاليت مي‌كند، مدعي شد كه به واقع مخالفان فرصتي را كه به واسطه ضعف ساختاري دولت سوريه و تمركز روسيه و ايران بر جبهه‌هاي ديگر به دست آمده بود، غنيمت شمردند. نيويورك تايمز در ادامه گزارش خود در زمينه بازيگري روسيه و ايران در تحولات اخير سوريه آورده است كه هر دو كشور روسيه و ايران حمايت خود را از دولت مركزي سوريه اعلام كرده‌اند، اما فارغ از چند حمله هوايي روسيه به شهرهاي ادلب و حلب همچنان اين سوال مقابل تحليلگران وجود دارد كه آنها (روسيه و ايران) در كوتاه‌مدت چگونه دولت سوريه را ياري خواهند كرد تا از اين مخمصه نجات پيدا كند.اين درحالي است كه همزمان كشورهاي عربي نگراني خود را درباره احترام به حاكميت سوريه ابراز كرده‌اند كه البته از نگاه تحليلگران اين قبيل اقدامات روشي ديپلماتيك براي انتقاد از نقش مستمر تركيه در حمايت از گروه‌هاي مخالف به نفع منافع خود است. به ادعاي گزارش يك گروه تحقيقاتي مستقل مستقر در استانبول كه روي سوريه تمركز دارد، پيشروهاي تروريست‌ها در شهرهاي مهم سوريه مي‌تواند راه را براي عمليات تهاجمي جديد هموار كند. در ادامه گزارش اين مركز همچنين آمده است كه از طرفي ديگر روسيه به عنوان يكي از بازيگران اصلي ميدان سوريه به دليل چالش‌هاي فزاينده در سازگاري با واقعيت‌هاي در حال تحول ميدان جنگ با يك معضل واقعي مواجه است كه توانايي اين كشور را براي ارايه حمايت موثر از دولت سوريه دشوارتر مي‌كند.همزمان تركيه نيز از ارتش ملي سوريه حمايت مي‌كند كه بخشي از نيروهاي شورشي در حلب هستند. در ادامه اين تحليل ادعايي آمده است كه تركيه مدت‌هاست روي گسترش يك منطقه حائل در امتداد مرز خود با سوريه متمركز بوده تا از فعاليتهاي شبه نظاميان كرد مستقر در اين منطقه كه آن را تهديدي براي خود مي‌داند، محافظت كند. همچنين، تركيه مي‌خواهد منطقه‌اي را ايجاد كند تا بتواند برخي از سه ميليون پناهنده‌اي كه از سوريه فرار كرده‌اند و اكنون نيز در تركيه زندگي مي‌كنند، در آنجا ساكن شوند. حسن الحسن، روزنامه‌نگار برجسته سوري و سردبير مجله نيو لاين در شبكه‌هاي اجتماعي ايكس نوشت: «نگراني در امارات، عربستان‌سعودي، اردن، عراق و اسراييل در مورد فروپاشي احتمالي دولت سوريه و نفوذ تركيه در سوريه افزايش يافته است.»همزمان مركز مطالعات استراتژيك عمران، يك گروه تحقيقاتي مستقل مستقر در حلب مدعي است، موفقيت شورشيان در تامين امنيت نقاط مهم نظامي در داخل و اطراف حلب در چند روز گذشته، از جمله يك آكادمي نظامي در حومه شهر، به اين گروه اجازه داد تا كنترل خود را بر جغرافياي اشغال شده تثبيت كنند. در اين گزارش ادعايي آمده كه به‌طور بالقوه راه را براي عمليات تهاجمي جديد شورشيان هموار شده است. اين مركز در ادامه مدعي شد: «روسيه به دليل چالش‌هاي فزاينده و عدم انطباق با واقعيت‌هاي در حال تحول ميدان نبرد با يك مخمصه واقعي مواجه است كه توانايي اين كشور براي ارايه حمايت موثر از دولت سوريه را پيچيده‌تر مي‌كند.» در اين ميان تركيه و ايالات‌متحده هر دو از گروه‌هاي مسلح در سوريه حمايت مي‌كنند كه عليه گروه‌هاي مورد حمايت روسيه و ايران جنگيده اند. تركيه از ارتش ملي سوريه كه بخشي از نيروهاي شورشي است كه در حلب مي‌جنگند، حمايت مي‌كند. اين بازيگر مدت‌هاست كه بر گسترش منطقه حائل در امتداد مرز خود با سوريه متمركز شده تا از فعاليتهاي شبه‌نظاميان كرد مستقر در منطقه كه به عنوان يك تهديد مي‌بيند، محافظت كند. همچنين مي‌خواهد منطقه‌اي ايجاد كند كه بتواند برخي از سه ميليون پناهنده‌اي را كه از سوريه فرار كرده‌اند و در تركيه زندگي مي‌كنند را اسكان دهد. ...حسن الحسن، روزنامه‌نگار برجسته سوري و سردبير مجله نيو لاين در شبكه‌هاي اجتماعي ايكس نوشت: «نگراني در امارات، عربستان سعودي، اردن، عراق و اسراييل در مورد فروپاشي احتمالي دولت سوريه و نفوذ تركيه در سوريه افزايش يافته است.» همزمان مركز مطالعات استراتژيك عمران، يك گروه تحقيقاتي مستقل مستقر در حلب مدعي است، موفقيت شورشيان در تامين امنيت نقاط مهم نظامي در داخل و اطراف حلب در چند روز گذشته، از جمله يك آكادمي نظامي در حومه شهر، به اين گروه اجازه داد تا كنترل خود را بر جغرافياي اشغال شده تثبيت كنند. در اين گزارش ادعايي آمده كه به‌طور بالقوه راه براي عمليات تهاجمي جديد شورشيان هموار شده است.اين مركز در ادامه مدعي شد: «روسيه به دليل چالش‌هاي فزاينده و عدم انطباق با واقعيت‌هاي در حال تحول ميدان نبرد با يك مخمصه واقعي مواجه است كه توانايي اين كشور براي ارايه حمايت موثر از دولت سوريه را پيچيده‌تر مي‌كند.» در اين ميان مصطفي مدعي است كه هماهنگي بين شورشيان و اوكراين در مورد موضوعاتي مانند مقابله با اطلاعات غلط روسيه و ارايه كمك‌هاي پزشكي وجود داشته و ادامه دارد. او ادعا كرد: «دو ملت براي رهايي از عامل بيروني مي‌جنگند.»